Valbeveiliging zonnepanelen: voorkom risico's op het dak

Begin dit jaar publiceerde de Nederlandse Arbeidsinspectie cijfers over ongelukken bij de installatie van zonnepanelen: de toezichthouder krijgt jaarlijks tientallen meldingen over risico's binnen en die leidden tussen half 2021 en eind 2022 tot meer dan 150 inspecties en ongevalsonderzoeken.

Daaruit bleek dat in meer dan 70% van de gevallen de wettelijke regels niet werden nageleefd en dat 80% van de ongevallen een val door of van het dak betrof. Bij meer dan 50% hiervan ging het om een of meerdere botbreuken, bij 20% om hoofdletsel en bij 10% zelfs om blijvend letsel.

De inspecties en ongevalsonderzoeken wezen uit dat er vaak niet of onvoldoende volgens de veiligheidsvoorschriften wordt gewerkt.

Als voorbeelden noemt de Arbeidsinspectie:

• Panelen via ladders omhoog brengen
• Ontbrekende steigers, leuningen of dakrandbeveiliging (kortom: ontbrekende valbeveiliging)

Afhankelijk van de ernst van de situatie, volgt er een waarschuwing, een boete of wordt het bedrijf een maand stilgelegd.

Op de website van ArboTechniek vind je documentatie die je kan helpen om veiliger op hoogte te werken.

Zo kun je hier de Arbocatalogus Veilig werken op hoogte raadplegen en zijn er factsheets met praktische tips voor werknemers en werkgevers.

Specifiek voor installateurs van zonnepanelen is er een presentatie, met een aantal aandachtspunten voor het veilig installeren van zonnepanelen.

Hieronder lichten we een aantal belangrijke aandachtspunten uit de arbocatalogus eruit.

Kies de juiste maatregelen

Volgens de arbocatalogus zijn er drie categorieën oplossingen om valgevaar te verkleinen:

• Permanente voorzieningen
• Tijdelijke collectieve maatregelen die bescherming bieden aan meerdere personen, zoals een hekwerk, veilige steiger, stelling, bordes, werkvloer of leuning. Hekwerken moeten minstens 1 meter hoog zijn en dus voldoende boven het werkvlak uitsteken.
• Persoonlijke beschermingsmiddelen die alleen bescherming bieden aan een individu.

Pas als collectieve maatregelen niet mogelijk zijn, mogen andere oplossingen zoals vangnetten of persoonlijke beschermingsmiddelen gekozen worden. Je moet in dat geval altijd kunnen motiveren waarom je voor een alternatieve oplossing hebt gekozen.

Vaak wordt gezegd dat je alleen boven de 2,5 meter maatregelen moet nemen tegen valgevaar en daaronder niet. Volgens het Arbobesluit art. 3.16 is dit niet juist: er is in ieder geval sprake van valgevaar bij een valhoogte van 2,5 meter of meer, maar dat wil niet zeggen dat onder de 2,5 meter niet zo is.

Houd je aan de verzekeringsvoorwaarden

Niet de juiste maatregelen nemen om veilig op hoogte te werken, kan niet alleen vervelende persoonlijke gevolgen hebben voor jou en/of je medewerkers, maar ook vervelende verzekeringstechnische gevolgen.

Zo kan de verzekeraar allerlei ontbindende voorwaarden opnemen over bijvoorbeeld het werken op hoogte. Voldoe je hier niet aan, dan kan de verzekeringsmaatschappij je schadeclaim gewoon afwijzen. Door niet de verplichte maatregelen te nemen, kun je dus te maken krijgen met enorme kostenposten, zoals advocaatkosten, en zelfs een faillissement.

Werk alleen met gekeurd materieel

Verder dient al je materieel aantoonbaar te zijn gekeurd en moeten je medewerkers instructies hebben gehad over hoe ze het materieel veilig kunnen gebruiken.

Heb je zelf geen goedgekeurd materieel? Dan moet je dit aanschaffen of huren.

En als je personeel niet geïnstrueerd is om veilig met deze materialen te werken, moet je de opbouw door een derde partij laten doen.

Houd rekening met de weersomstandigheden

Daarnaast zijn weersomstandigheden natuurlijk een aandachtspunt: zo kunnen daken en steigers glad worden door sneeuw en ijs, maar ook aanvriezing van mist op daken en steigerplanken kan valpartijen veroorzaken.

Of wat te denken van harde wind? Je kunt bijvoorbeeld in je veiligheidsvoorschriften opnemen dat je alleen tot een bepaalde windsterkte op hoogte werkt. Dit soort bepalingen kun je ook opnemen in je contract, zodat er geen discussie ontstaat over wanneer je wel en niet het dak opgaat.

Ook onweer en bliksem zijn een risico bij werken op hoogte. Zorg dat je bij een onweersbui beschutting kunt zoeken en blijf uit de buurt van geleidende constructies.

Bedenk hoe je bekend wilt staan

Los van alles wat moet en kan is het volgens de arbocatalogus goed om stil te staan bij wat jij wilt: hoe wil jij bekendstaan staan in de markt? "Streeft u een imago van 'gedegen, zorgvuldig bedrijf' na of vindt u het niet erg om als 'cowboy, brokkenpiloot' bekend te staan?"

Welke klanten trek je nu aan en zijn dat de klanten die je wilt aantrekken? Hetzelfde geldt voor je medewerkers: hoe goed ben je in staat om goede vakmensen aan te trekken én te behouden?

Het kan aantrekkelijk zijn om vanuit kostenoverwegingen voor de snelste en goedkoopste oplossing te kiezen. Een steiger opbouwen kost immers meer tijd en deze kosten moeten natuurlijk worden doorberekend aan de klant.

Maar 'veilig werken op hoogte' kan ook een element zijn waarmee je je doelbewust kunt onderscheiden van de concurrentie. Daarmee trek je klanten en medewerkers aan die dit ook belangrijk vinden.

Je kunt dan in de offerte opnemen welke veiligheidsmaatregelen je treft en welke extra kosten je hiervoor in rekening moet brengen. Op die manier begrijpt je klant ook waar het prijsverschil tussen jou en de concurrent vandaan komt.

Voor meer praktische tips en tools op het gebied van valbeveiliging kun je terecht bij ArboTechniek.

Advies nodig over zonnepanelen, omvormers, montagesystemen, thuisbatterijen of laadpalen? Daarvoor zitten onze energie-experts voor je klaar! Bel 088-7867243of mail naar info@remove-this.memodo.nl.